Gubisz się w terminologii dotyczącej zagrożeń w sieci? Nazwy przewijające się w artykułach, to dla Ciebie nowomowa? Poniżej znajdziesz zbiór przydatnych definicji, które pomogą Ci zrozumieć zawiłe terminy.
FOMO
To skrót od angielskiego Fear of Missing Out. Najprościej można go przetłumaczyć jako lęk przed odłączeniem. Mowa tu o odcięciu od dostępu do Internetu i sieci, z której najczęściej korzystamy w smartfonie. Termin FOMO został ukuty w latach 90. ubiegłego wieku przez badacza i stratega marketingowego Dana Hermana. Pierwotnie nie był powiązany z surfowaniem po Internecie, jednak gwałtowny rozwój mediów społecznościowych w XXI wieku nadał mu nowe znaczenie. U osób z wysokim poziomem lęku przed odłączeniem pojawia się potrzeba relacjonowania swojego życia w Internecie, obawa przegapienia jakiegoś wydarzenie z życia znajomych, czy też potrzeba posiadania telefonu zawsze w zasięgu ręki. (Źródło: FOMO i nadużywanie nowych technologii - poradnik dla rodziców, NASK)
Fonoholizm
Nałogowe korzystanie z telefonu. To sytuacja, w której człowiek przestaje normalnie funkcjonować bez komórki, musi mieć ją w zasięgu ręki przez całą dobę, a jej brak powoduje wzrost napięcia, rozdrażnienie i spadek nastroju. Fonoholizm może przytrafić się każdemu, ale bardziej narażone na popadnięcie w ten nałóg są nastolatki. (Źródło: FOMO i nadużywanie nowych technologii - poradnik dla rodziców, NASK)
CSAM
(ang. Child Sexual Abuse Material), materiał prezentujący seksualne wykorzystanie dziecka. Jest nielegalny i może stanowić materiał dowodowy w sprawie dotyczącej przemocy seksualnej wobec dziecka.
CSEM
(ang. Child Sexual Exploitation Material), materiał, który prezentuje dziecko w seksualnym kontekście.
Child Grooming
Uwodzenie dziecka przez Internet. Może przyjąć formę długotrwałego budowania relacji lub krótkiego seksualizującego kontaktu w sieci. W pierwszym przypadku sprawca, którym najczęściej jest osoba o pedofilskich zapędach, wybiera ofiarę w oparciu o profil dziecka w mediach społecznościowych. Najczęstszą ofiarą padają nastolatki, które czują się samotne. Dorosły wchodzi w relację z dzieckiem, stopniowo się z nim zaprzyjaźnia i zaczyna stosować manipulację. Relacja przekształca się z przyjacielskiej w intymną. Pojawia się temat seksu. Sprawca wysyła dziecku materiały pornograficzne. Kolejnym krokiem jest zachęcanie lub zmuszanie nastolatka do produkowania intymnych materiałów. Jako Child Grooming kwalifikuje się także krótkotrwały, seksualizujący kontakt z dzieckiem - jednorazowa wiadomość, rozmowa, czy komentarz pod zdjęciem.
Sextortion
Schemat sextortion jest prosty. Sprawca pozyskuje od ofiary materiał o charakterze seksualnym, na przykład nagie zdjęcie czy nagranie. Następnym krokiem jest próba wymuszenia okupu - pieniędzy lub kolejnych treści seksualnych - pod groźbą opublikowania lub rozpowszechnienia pierwszego materiału. Ofiarami sextortion najczęściej padają nastolatki, ale zjawisko to dotyka osób w każdym wieku.
Sexting
To zjawisko, które polega na przesyłaniu telefonem lub przez Internet treści o charakterze intymnym. Chodzi o zdjęcia, filmy lub wiadomości o zabarwieniu seksualnym. Nazwa zjawiska powstała z połączenia dwóch słów - "sex" i "texting". Z sextingiem wiąże się ryzyko, że materiały wysłane niewłaściwej osobie zostaną później rozesłane do innych odbiorców lub opublikowane w sieci. Sexting może też prowadzić do sextortion, czyli szantażu internetowego związanego z rozpowszechnieniem materiałów o charakterze seksualnym. (Źródło: Ryzykowne zachowania seksualne i seksualizacja młodych użytkowników internetu. Zarys problematyki, NASK, dyżurnet.pl, Warszawa 2019)
Trollparenting
"Troll" - trollowanie, wyśmiewanie; "parenting" - rodzicielstwo. Wyśmiewanie dzieci przez rodziców w Internecie. Zamieszczanie w sieci materiałów ośmieszających dzieci. To zjawisko, które jest przykładem łamania prywatności dzieci przez rodziców.
Sharenting
Połączenie słów "share" - udostępnianie, dzielenie się oraz "parenting" - rodzicielstwo. Zamieszczanie przez rodziców bez zgody dzieci materiałów, na których widnieją wydarzenia z życia dzieci. Przykładem mogą być półnagie zdjęcia z wakacji, wrzucane na portale społecznościowe. Materiały, które wpadną w niewłaściwe ręce mogą stać się pożywką dla pedofilów. (Źródło: Raport 2018, NASK, dyżurnet.pl)
Cyberbullying
To rodzaj przemocy w sieci, która ma na celu wyrządzenie szkody emocjonalnej innej osobie. Cyberullying przybiera różne formy. Może polegać na rozsyłaniu ośmieszających materiałów, nękaniu, a nawet groźbach. Bywa powiązany z hejtem. Sprawcy często podsycają konflikty na forach, używając wulgaryzmów i agresywnego języka.
Patostream
Materiał wideo zawierający obsceniczne treści, przemoc czy wulgaryzmy, co ma się przekładać na większą popularność w sieci.
Cyberstalking
Zespół zachowań, które sprowadzają się do dręczenia drugiej osoby z użyciem mediów społecznościowych. Nie ma zamkniętego katalogu zachowań, które podpadają pod cyberstalking. Najczęściej sprowadza się on do nielegalnego monitorowania drugiej osoby w sieci, pozyskiwania informacji na jej temat i wykorzystywania ich przeciwko tej osobie. Jest uznawany za formę przemocy.
Phishing
Metoda używana przez hakerów do pozyskiwania informacji wrażliwych, takich jak hasła, numery kont bankowych, czy kart kredytowych. Polega na wysyłaniu fałszywych wiadomości mailowych lub przekierowywaniu na fałszywe strony internetowe, gdzie wymagane jest podanie danych wrażliwych. Może to prowadzić do utraty środków finansowych.
Smishing
Phishing drogą SMS-ową. Polega na wysyłaniu przez hakera wiadomości SMS, które namawiają do podjęcia natychmiastowego działania i stwarzają wrażenie pilnych. Odbiorca wiadomości jest zazwyczaj proszony o kontakt pod podanym numerem telefonu lub odwiedzenie strony internetowej, aby natychmiast podjąć działanie. W ten sposób wyłudzane są dane wrażliwe - numery kont, kart kredytowych, czy dane osobowe.
d.p.